Την παλιά κάρτα με το S/S Cyreneia μου την έστειλε ο φίλος Γαρασαρέτες Νίκος Πετρίδης και τον ευχαριστώ γι αυτό (https://www.facebook.com/photo.php?fbid=830890410311098&set=p.830890410311098&type=1).
Στὴν Ἔλγκα
Ἑφτά. Σὲ παίρνει ἀριστερά, μὴν τὸ ζορίζεις.
Μάτσο χωρᾶνε σὲ μία κούφιαν ἀπαλάμη.
Θυμίζεις κάμαρες κλειστὲς, στεριὰ μυρίζεις.
Ὁ πιὸ μικρὸς ἀχολογάει μ᾿ ἕνα καλάμι.
Γυαλίζει ὁ Σὴμ τῆς μηχανῆς τὰ δύο ποδάρια.
Ὁ Ρὲκ λαδώνει στὴν ἀνάγκη τὸ τιμόνι.
Μ᾿ ἕνα φτερὸ ξορκίζει ὁ Γκόμπι τὴ μαλάρια
κι ὁ στραβοκάνης ὁ Χαρὰμ πίτες ζυμώνει.
Ἀπ᾿ τὸ ποδόσταμο πηδᾶν ὡς τὴ γαλέτα.
-Μπορῶ ποτὲ νὰ σοῦ χαλάσω τὸ χατίρι;
Κόρη ξανθὴ καὶ γαλανὴ ποὺ ὅλο ἐμελέτα
ποιὸς ρήγα γιὸς θὲ νὰ τὴν πιεῖ σ᾿ ἕνα ποτήρι.
Ραμὰν ἀλλήθωρε, τρελέ, ποὺ λύνεις μάγια,
κατάφερε τὸ σταυρωτὸ τοῦ Νότου ἀστέρι
σωρὸς νὰ πέσει, νὰ σκορπίσει στὰ σπιράγια
καὶ πές του κάτω ἀπὸ ἕνα δέντρο νὰ μὲ φέρει.
Ὁ Τότ, τοῦ λείπει τὸ ἕνα χέρι μὰ ὅλο γνέθει,
τοῦτο τὸ ἀπίθανο σινάφι νὰ βρακώσει.
Ἐσθήρ, ποιὰ βιβλικὴ σκορπᾶς περνώντας μέθη;
Ρούθ, δὲ μιλᾶς; Γιατί τρεκλίζουμε οἱ διακόσιοι;
Κουφὸς ὁ Σάλαχ, τὸ κατάστρωμα σαρώνει.
-Μ᾿ ἕνα ξυστρὶ καθάρισέ με ἀπ᾿ τὴ μοράβια.
Μὰ εἶν᾿ ἕνα κάτι πιὸ βαθὺ ποὺ μὲ λερώνει.
-Γιέ μου, ποῦ πᾶς; -Μάνα, θὰ πάω μὲ τὰ καράβια.
Κι ἔτσι μαζὶ μὲ τοὺς ἑφτὰ κατηφορᾶμε.
Μὲ τὴ βροχή, μὲ τὸν καιρὸ ποὺ μᾶς ὁρίζει.
Τὰ μάτια σου ζοῦνε μία θάλασσα, θυμᾶμαι ...
Ὁ πιὸ στερνὸς μ᾿ ἕναν αὐλὸ μὲ νανουρίζει.
Colombo 1951
* Τὸ ποίημα αὐτὸ ἀποτέλεσε τήν ἀπάντηση τοῦ Νίκου Καββαδία σὲ πρόταση-ερώτημα τῆς ἀνιψιᾶς του νὰ σκεφτεῖ τά ὀνόματα τῶν «Ἑφτὰ Νυχτοπερπατῶν» στο «Ὁ τοξότης τοῦ Λουδοβίκου ΙΑ´» τοῦ Οὐῶλτερ Σκὸττ.
Οι 7 νάνοι
στο S/S Cyreneia ή αλλιώς...
το ταξίδι των Ελλήνων μεταναστών στο όνειρο της Αυστραλίας μέσα από τον εφιάλτη...
το ταξίδι των Ελλήνων μεταναστών στο όνειρο της Αυστραλίας μέσα από τον εφιάλτη...
"Εσθήρ,
ποια βιβλική σκορπάς περνώντας μέθη;
Ρούθ, δε μιλάς; Γιατί τρεκλίζουμε οι διακόσιοι;"
Ρούθ, δε μιλάς; Γιατί τρεκλίζουμε οι διακόσιοι;"
Μετά το Β' Παγκόσμιο πόλεμο το S/S Cyreneia δρομολογήθηκε ως πλοίο μεταφοράς προσφύγων στην γραμμή Γένοβα-Πειραιάς-Αυστραλία. Ένα από τα επισφαλέστερα σκαριά της εποχής του, μετέφερε στοιβαγμένη την ελπίδα από την κατεστραμμένη από τους πολέμους Ευρώπη, σε μια νέα Γη. Η σκληρή ποίηση του Καβαδία δίνει την αληθινή εικόνα των διαύλων μεταφοράς του οικονομικού προσφυγικού ρεύματος που ακόμη και σήμερα πονάει τη χώρα μας μέσα από τη Διασπορά.
Ο Καββαδίας ως γνωστόν υπήρξε ο μαρκόνης του S/S Cyreneia και η αναφορά του σε τρεκλίζοντες 200 στο συγκεκριμένο ποίημα σίγουρα δεν είναι τυχαία. Με τον δικό του τρόπο περνάει στην ανηψιά του που του ζήτησε να της μλήσει για τους«Ἑφτὰ Νυχτοπερπατητὲς» την αλήθεια της ζωής του.
Το ποίημα ανήκει στην συλλογή του Τραβέρσο και γράφτηκε στο Colombo το 1951. Έτσι δύσκολα κάποιος βλέπει τη σύνδεση "Colombo-μεταναστευτικό ρεύμα σε Αυστραλία" και μένει η ματιά στο επιφαινόμενο, δηλαδή στις κακουχίες της ναυτικής ζωής. Κατά τη γνώμη μου όμως δεν είναι ακριβώς έτσι, γι αυτό και τόλμησα αυτήν την ανάρτηση. Ο Καββαδίας έχει πολλαπλές αναγνώσεις...
Το 1951 και κατά τον μήνα Γενάρη, αν κάποιος ψάξει στα αρχεία του Διεθνή Οργανισμού Προσφύγων, θα βρει ότι το S/S Cyreneia, μπήκε στις 16 στο λιμάνι του Fremantle στην Αυστραλία και εκεί ξεφόρτωσε το επιζών ανθρώπινο φορτίο του. Τώρα η σύνδεση γίνεται πιότερο εμφανής θαρρώ...
Από τον κατάλογο των επιβατών που αποβιβάστηκαν στην Αυστραλία στις 16 του Γενάρη του 1951, έχουμε στη διάθεση μας 45 ονόματα. Οι 200 του Καββαδία πιθανόν να αναφέρονται στο σύνολο, ενώ γνωρίζουμε πως η λίστα των επιβατών αφορούσε μεμονωμένους αλλά και αρχηγούς οικογενειών. Πάντως και έτσι δύσκολα φτάνεται το νούμερο 200... Λαθρεπιβάτες, απώλειες στο δρόμο, επισφαλή στοιχεία; Ποιος μπορεί με σιγουριά να απαντήσει;
Ανάμεσα στα ονόματα των επιβατών του S/S Cyreneia από την λίστα που δίνει ο Διεθνής Οργανισμος Προσφύγων διαβάζουμε κάποια: Γατόπουλος Δημήτριος, Καλαμαρά Βασιλική, Παπαγιαννάκη Βασιλική, Θέμου Σοφία...
Κουφός ο Σάλαχ το κατάστρωμα σαρώνει.
- Μ' ένα ξυστρι καθάρισέ με απ' τη μοράβια.
Μα είναι κάτι πιο βαθύ που με λερώνει.
- Γιέ μου πού πας; Μάνα, θα πάω στα καράβια
Λένα Σαββίδου
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου